چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی در نظام مالکیت فکری ایران
نظام حقوقی ایران و هوش مصنوعی: خلأها و چالش‌ها
به گزارش نماد اقتصاد، قوانین موجود نظیر «قانون حمایت از مالکیت صنعتی» و «سند ملی هوش مصنوعی» هنوز چارچوب جامعی برای پاسخ به سؤالات ناشی از هوش مصنوعی ارائه نکرده‌اند. به‌عنوان مثال، الگوریتم‌ها و کدهای هوش مصنوعی تحت قوانین فعلی اختراع محسوب نمی‌شوند و تنها می‌توانند در قالب اسرار تجاری حمایت شوند.
آمار و سیاست‌های ملی: سند ملی هوش مصنوعی
طبق «سند ملی هوش مصنوعی» مصوب خرداد 1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی، توسعه قوانین مرتبط با ثبت اختراعات هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی توسعه این فناوری در کشور مطرح شده است. این سند، اصلاح قوانین مالکیت فکری، تسهیل شناسایی و ثبت خروجی‌های هوش مصنوعی و ایجاد بستر مناسب برای حمایت از مخترعان تأکید دارد.
کمبود زیرساخت‌ها و نیاز به قوانین نوین
نبود زیرساخت‌های قانونی کافی برای حمایت از اختراعات و تولیدات مبتنی بر هوش مصنوعی، چالش‌های جدی برای توسعه‌دهندگان ایرانی ایجاد کرده است. از سوی دیگر، با افزایش سرعت تحولات جهانی در حوزه مالکیت فکری، ضرورت بازنگری در قوانین ملی و ایجاد چارچوب‌هایی هماهنگ با استانداردهای بین‌المللی بیش از پیش احساس می‌شود.
فاصله ایران با نظام‌های پیشرفته جهانی
برخلاف کشورهایی نظیر اتحادیه اروپا و استرالیا که در حال بازنگری قوانین خود برای شناسایی اختراعات تولیدشده توسط هوش مصنوعی هستند، ایران هنوز در مرحله تدوین اولیه قرار دارد. تجربه جهانی پرونده‌هایی نظیر «دابوس» و «کلییر ویو ای‌آی» در سطح بین‌المللی نشان می‌دهند که چگونگی تنظیم مالکیت آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی، موضوعی پیچیده و چندبعدی است. این تجربه‌ها می‌توانند الهام‌بخش سیاست‌گذاران برای تدوین قوانین پیشرفته و پیشگیرانه در این حوزه باشند.
همگام‌سازی ایران با تحولات جهانی
بنابراین ما برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های هوش مصنوعی و همگامی با تحولات جهانی باید نظام حقوقی مالکیت فکری خود را به سرعت به‌روزرسانی کنیم و در این مسیر به اصلاح قوانین، توسعه زیرساخت‌ها و تقویت همکاری‌های بین‌المللی بپردازیم.
انتهای پیام
