دلار؛ از ثبات دوران خاتمی تا رکوردشکنی پزشکیان
آشفتگی نرخ ارز؛ از تحریم تا عدم مدیریت اقتصادی
به گزارش نماد اقتصاد، اما این آرامش، طولی نکشید. با ورود به دهه 90، ورق برگشت. تحریم‌ها به شکل گسترده‌تری از همیشه بر اقتصاد ایران سایه انداختند. از قطع دسترسی بانک مرکزی به بازارهای جهانی گرفته تا تحریم نفتی، فشارهایی بود که نظام اقتصادی کشور را دچار لرزش کرد. قیمت دلار که تا پیش از آن در کانال سه رقمی جا خوش کرده بود، ناگهان از مرز 3000 تومان عبور کرد. این تنها یک آغاز بود.
دهه پرتنش 1400
به امروز نگاه کنیم؛ سال 1402. دیگر صحبت از دلار 3000 تومان یا حتی 10 هزار تومان نیست. دلار از 50 هزار تومان هم عبور کرده و اقتصاددانان هشدار می‌دهند که تا پایان سال جاری 1403، احتمال رسیدن آن به کانال 100 هزار تومان وجود دارد. اما چه شد که کار به اینجا رسید؟ آیا فقط تحریم‌ها مقصر بودند؟
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که تحریم‌ها تنها بخشی از ماجراست. اقتصاد ایران به‌شدت از درون آسیب‌پذیر شده است. از یک طرف، کاهش درآمدهای ارزی به دلیل کاهش صادرات نفت و گاز، دولت را در تأمین ارز خارجی ناتوان کرده است. از طرف دیگر، سیاست‌های مالی و پولی داخلی نه‌تنها برای کنترل بحران مؤثر نبوده، بلکه با چاپ پول بی‌پشتوانه و افزایش نقدینگی، عملاً تورم را به آتش کشیده‌اند.
دکتر حسین راغفر، اقتصاددان برجسته معتقد است که «اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، ما با یک فروپاشی اقتصادی تمام‌عیار مواجه خواهیم شد. دلار 100 هزار تومانی دیگر یک پیش‌بینی نیست، بلکه یک واقعیت قریب‌الوقوع است.» او تأکید می‌کند که بازگشت به مسیر ثبات، نیازمند اصلاحات عمیق در ساختار اقتصادی و تصمیمات شجاعانه در حوزه سیاست خارجی است.
اما این اصلاحات به‌سادگی ممکن نیست. تجربه نشان داده که اقتصاد ایران نه‌تنها از مشکلات خارجی بلکه از فساد سیستماتیک، ناکارآمدی مدیریتی و تصمیمات مقطعی ضربه خورده است. در چنین شرایطی، وقتی مردم هر روز شاهد افزایش قیمت کالاهای اساسی و کاهش قدرت خرید خود هستند، اعتماد عمومی نیز به‌شدت آسیب می‌بیند.
آیا بازگشت به ثبات ممکن است؟
با این حال، امیدواری هنوز از بین نرفته است. کارشناسانی همچون دکتر محمد طبیبیان بر این باورند که حتی در شرایط فعلی نیز می‌توان با اقداماتی همچون کاهش دخالت دولت در اقتصاد، تقویت بخش خصوصی و بازگشت به تعاملات بین‌المللی، از این سقوط آزاد جلوگیری کرد. او می‌گوید: «اگر بتوانیم سیاست‌های تنش‌زدا را در پیش بگیریم و در داخل شفافیت اقتصادی ایجاد کنیم، شاید بتوانیم سرعت این بحران را کاهش دهیم.»
اکنون همه نگاه‌ها به ماه‌های پیش‌رو است. آیا سیاست‌گذاران به مسیر اصلاح بازمی‌گردند یا شاهد صعود تاریخی دلار به کانال 100 هزار تومان خواهیم بود؟ زمان پاسخی به این سؤال خواهد داد. اما یک چیز قطعی است: ادامه وضعیت فعلی نه‌تنها اقتصاد، بلکه اعتماد عمومی را نیز به نقطه بی‌بازگشت می‌رساند.
انتهای پیام
