بحران انرژی و آلودگی؛ ایران را به ورطه خاموشی و تعطیلی کشاند

به گزارش نماد اقتصاد، عدم تعادل انرژی که در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای گریبان صنعت برق کشور را گرفته است، فراتر از خاموشی‌های ساعتی و ایجاد اختلال در فعالیت‌های صنعتی است؛ بلکه تهدید اساسی برای توسعه اقتصادی و امنیتی است. طبق آمار موجود، کسری برق به مرز نگران‌کننده 16 هزار مگاوات رسیده که معادل تولید 16 نیروگاه اتمی به اندازه بوشهر است. این شکاف عظیم بین عرضه و تقاضای برق در حالی رخ می‌دهد که موسسه تحقیقاتی گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا سال 2027، نیمی از مراکز داده هوش مصنوعی جهان با کمبود برق مواجه خواهند شد. این پیش‌بینی به عنوان یک هشدار جدی برای کشورهایی مانند ایران محسوب می‌شود.

عدم آینده نگری اقتصادی

عدم آینده‌نگری اقتصادی در ایران، به وضوح تأثیرات منفی خود را بر صنعت گاز کشور نمایان کرده است. علی‌رغم اینکه ایران پس از روسیه دومین ذخایر گاز طبیعی اثبات‌شده در جهان را با 32 تریلیون مترمکعب و 16 درصد از سهم جهانی به خود اختصاص داده است، اما در زمره 10 صادرکننده برتر گاز نیست. این ناکامی نتیجه‌ی سال‌ها تحریم‌های سخت‌گیرانه و کمبود استراتژی‌های مؤثر برای جذب مشتریان در بازارهای اروپا و آسیا، مدیریت ناکارآمد و فقدان برنامه‌ریزی بلندمدت است که به این به چالش‌ دامن زده، تا جایی که کشور نتوانسته است از پتانسیل‌های خود به نحو شایسته‌ای بهره‌برداری کند و این وضعیت به افزایش وابستگی اقتصادی و کاهش امنیت انرژی انجامیده است.

مبارزه با چالش‌های ساختاری در تامین انرژی

بحران انرژی در ایران ناشی از چندین عامل کلیدی است که به مسائل ساختاری، مدیریتی و سیاسی در کشور باز می‌گردد. این بحران به خصوص در فصل سرما به شدت نمایان شده و به طور گسترده‌ای بر زندگی روزمره مردم تأثیر گذاشته است.

• مدیریت ناکارآمد: یکی از دلایل‌ اصلی بحران، ضعف در مدیریت دولتی است. تصمیمات نادرست و عدم شفافیت در سیاست‌ها باعث شده که زیرساخت‌های انرژی از جمله تأسیسات گاز و نفت کشور به شدت فرسوده شوند. متخصصان بر این باورند که با عدم پاسخگویی نهادهای مسئول، تصمیمات مهم اقتصادی بدون بررسی دقیق اتخاذ می‌شود و این مسائل موجب بروز بحران‌های عمیق‌تری خواهد شد.

• تحریم‌ها و انزوای اقتصادی: تحریم‌های بین‌المللی به شدت به اقتصاد ایران آسیب زده و مانع از جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش انرژی شده است. بسیاری از شرکت‌های معتبر بین‌المللی به دلیل عدم اطمینان از آینده، تمایلی به ورود به بازار ایران ندارند. این درحالی است که در دسامبر 2022، وزیر نفت هشدار داد که ایران باید 240 میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز خود جذب کند تا در هشت سال آینده واردکننده رسمی انرژی نشود.

• وابستگی به واردات: با وجود اینکه ایران دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان را دارد، هنوز به شدت به واردات گاز وابسته است. این وابستگی به شدت آسیب‌پذیری کشور را افزایش می‌دهد، زیرا قطع صادرات از سوی همسایگان به راحتی می‌تواند بحران هیدروکربنی ایجاد کند.

• اثر تغییرات اقلیمی و افزایش تقاضا: افزایش مصرف انرژی در فصل سرد، به ویژه در شرایط آب و هوایی نامطلوب، منجر به کمبود شدید منابع انرژی شده است. این درحالی است که زیرساخت‌ها و منابع داخلی قادر به تأمین نیاز روزافزون نیستند.

• نتایج زیست‌محیطی: سیاست‌های انرژی ناپایدار و استفاده از مازوت به جای گاز طبیعی به افزایش آلودگی و مشکلات زیست‌محیطی در کشور منجر شده است. این موضوع نه تنها اثرات فوری بر سلامتی مردم دارد، بلکه به طور بلندمدت بر کیفیت زندگی و اقتصاد کشور تأثیر منفی می‌گذارد.

بحران انرژی؛ حاصل حکمرانی نامطلوب دولتی

نتیجه اینکه، بحران انرژی در کشور نمایانگر ضعف‌های عمیق‌تری در حاکمیت و سیاست‌های اقتصادی است که نیاز به اصلاحات اساسی و تصمیم‌گیری‌های صحیح در زمینه ایجاد ثبات در بازار انرژی و بهبود روابط بین‌المللی احساس می‌شود.

انتهای پیام