چرا اتحادیه اتاق‌های بازرگانی آلمان عضویت اتاق بازرگانی آلمان و ایران را لغو کرد؟

بعد از ۴۸ سال اتحادیه اتاق‌های بازرگانی آلمان تصمیم گرفت تا عضویت اتاق بازرگانی آلمان و ایران را که زیرمجموعه این اتاق بود لغو کند. اتاق مشترک آلمان و ایران در کنار اتاق آلمان و مصر قدیمی‌ترین اتاق‌های بارزگانی و صنایع، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا محسوب می‌شدند و زیر نظر بخش خصوصی آلمان فعالیت می‌کردند. این در حالی است که اتاق بازرگانی آلمان و ترکیه ۲۰ سال بعد و در سال ۱۹۹۵ تأسیس شد.

اتاق بازرگانی مشترک آلمان و ایران ۳ سال پیش از پیروزی انقلاب و در سال ۱۹۷۵ تأسیس شد؛ با توافق صورت گرفته میان مقامات وزارت اقتصاد آلمان و مقامات وزارت اقتصاد ایران در دوره شاهنشاهی این اتاق کار خود را آغاز کرد و حتی با وجود پیروزی انقلاب، جنگ و تحریم‌های سال ۲۰۰۱ و ۲۰۱۷ جهانی و بعد هم تحریم‌های ثانویه آمریکا این اتاق همچنان کار خود را ادامه داد و همیشه هم مدیرعامل آلمانی از برلین برای این اتاق به ایران اعزام می‌شد. البته تا دسامبر سال ۲۰۲۳ که این اتاق بعد از گذشت نزدیک به هفت دهه حضور پرقدرت در تجارت خارجی ایران به کار خود پایان داد و اتاق بازرگانی فعلی ایران و آلمان در حال حاضر زیر نظر اتاق بازرگانی ایران کار خود را دنبال می‌کند.

عملکرد اتاق بازرگانی مشترک آلمان و ایران در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب به صورتی بود که ایران دومین شریک تجاری آلمان محسوب می‌شد و در جایگاه بعد از آمریکا و بالاتر از کشور‌هایی، چون ژاپن، چین، ترکیه و هند قرار داشت؛ با وجود اینکه آلمانی‌ها تا سال‌ها اصلی‌ترین شریک تجاری ایران در اروپا محسوب می‌شدند، اما ایران هیچگاه نتوانست مجدداً به جایگاه گذشته خود دست پیدا کند.

تعداد اتاق‌های بازرگانی آلمان

اتاق مشترک آلمان و ایران تنها اتاق بازرگانی مشترک، اما مستقل و پربازده بود. برخلاف اتاق‌های بازرگانی، چون ایران و چین و یا ایران و فرانسه که زیرنظر اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران قرار دارند اتاق مشترک بازرگانی ایران و آلمان جز شبکه اتاق‌های بازرگانی آلمان بود که تحت نظارت اتاق مادر که در برلین مستقر است، فعالیت می‌کرد. این شبکه دارای ۷۹ اتاق بازرگانی و صنایع در شهر‌های مختلف کشور آلمان و ۱۵۰ اتاق دیگر نیز در دیگر نقاط جهان است که اتاق‌های بازرگانی مشترک آلمان با کشور‌های دیگر نیز در این زمره هستند.

اتاق‌های بازرگانی مشترک آلمان در ۹۰ کشور جهان فعال هستند و تعداد این اتاق‌های بازرگانی در برخی از کشور‌ها مانند آمریکا به ۵ اتاق می‌رسد. اتاق بازرگانی مشترک آلمان و ایران هم یکی از این ۱۵۰ اتاق بازرگانی مشترک بود که در پایان سال ۲۰۲۳ اتحادیه اتاق‌های بازرگانی ایران و آلمان (DHIK) تصمیم گرفت به دلایل مختلف از جمله اختلافات سیاسی ایران را از شبکه اتاق‌های بازرگانی خود حذف کند.

اگر چه دلیل حذف اتاق مشترک آلمان و ایران از شبکه اتاق‌های بازرگانی آلمان به صورت رسمی اعلام نشد، اما گفته می‌شود دلیل اصلی این اتفاق آن بود که انتصاب آخرین مدیرعامل اتاق بازرگانی مشترک آلمان و ایران همزمان با وقایع سال ۱۴۰۱ ایران صورت گرفت، اما این فرد به جهت Travel Warning وزارت خارجه آلمان نتوانست به ایران سفر کند و بر همین اساس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی آلمان تصمیم به حذف اتاق مشترک و آلمان ایران از شبکه فعالیت‌های خود گرفت.

اما برخی از صاحبنظران دلایل دیگری نیز برای این حذف ارائه می‌کنند. دلایلی مانند اختلافات سیاسی ایران و آلمان در موضوعاتی، چون همکاری‌های نظامی ایران و روسیه، تحولات غزه و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران در حمایت از گروه‌های جهادی و همچنین موضوعات حقوق بشری سال ۱۴۰۱ ایران که موجب شد تا پس از اعمال فشار‌های وزارت خارجه آلمان مقامات اتحادیه اتاق‌های بازرگانی ایران و آلمان تصمیم به حذف اتاق مشترک آلمان و ایران از مجموعه زیرنظر خود بگیرند.

جالب است بدانید که در کشور‌های مختلف اتاق‌های بازرگانی و صنایع آلمان به عنوان نماینده رسمی اقتصاد آلمان شناخته می‌شوند و دارای شخصیت حقوقی هستند. برهمین اساس هم به لحاظ سلسله مراتب در جایگاهی بالاتر از بخش اقتصادی سفارت خانه‌های آلمان در جهان شناخته می‌شوند.

در حال حاضر اتاق بازرگانی ایران و آلمان به فعالیت خود ادامه می‌دهد، اما عملاً دیگر ارتباطی با اتحادیه اتاق‌های بازرگانی و صنایع آلمان ندارد و مانند دیگر اتاق‌های بازرگانی زیرمجموعه اتاق بازرگانی ایران محسوب می‌شود.