فرمول رهایی اقتصاد ایران از تورم مزمن

به گزارش نماد اقتصاد،  صالح صحابه‌تبریزی، استاد کارآفرینی و توسعه اقتصادی در دانشگاه اوکلاهاما معتقد است: چرا ایران جزو کشور‌های استثنایی است که نتوانسته در دهه‌های اخیر مساله تورم را حل کند؟ آیا مهار تورم برای اقتصاد ایران متفاوت از سایر کشورهاست و باید با سعی و خطا به یک فرمول بومی دست یافت؟ استاد دانشگاه اوکلاهاما معتقد است برای مهار تورم تنها نمی‌توان روی یک متغیر سیاستگذاری کرد و باید مجموعه‌ای از سیاست‌های اقتصادی به‌کار گرفته شود.

۱۰ درصد افزایش در پایه پولی در بلندمدت به افزایش ۵ درصدی تورم ختم می‌شود و این علت اصلی تورم در ایران است و عوامل دیگر مانند نرخ ارز در تشریح نوسانات تورمی قدرت ناچیزی دارد؛ بنابراین نمی‌توان از قدرت اثرگذاری پول پرقدرت بر تورم غافل بود.

با وجود تورم بالا نمی‌توان انتظار رشد اقتصادی بادوام را داشت. علاوه بر این، کنترل دستوری قیمت‌ها نه‌تن‌ها باعث مهار تورم نخواهد شد، بلکه بر تولید بنگاه‌ها اثر منفی خواهد گذاشت. یک اقتصاددان تاکید کرد که (بر مبنای پژوهش‌های اخیر صندوق بین‌المللی پول) افزایش ۱۰ درصدی پایه پولی در ایران باعث می‌شود که نرخ تورم در بلندمدت تا مرز ۵ درصد افزایش یابد.

بنابراین، در کنار کنترل رشد نقدینگی، رشد پایه پولی نیز برای مهار تورم باید کنترل شود. از سوی دیگر، ۱۰ درصد افزایش در نرخ اسمی ارز، باعث افزایش نرخ تورم تا مرز ۲ درصد خواهد شد. این نتایج حاکی از آن هستند که قدرت تورمی تغییرات پایه پولی نسبت به تغییرات نرخ ارز بیشتر است.

عوامل ایجادکننده تورم را به دو دسته تقسیم‌ می‌شوند، متغیر‌هایی که در اغلب اقتصاد‌ها تورم‌زا هستند و عوامل خاص تورم در اقتصاد ایران. عواملی نظیر رشد بالای نقدینگی، کسری بودجه چشمگیر دولت و تغییرات نرخ اسمی ارز به عنوان عوامل عمومی ایجادکننده تورم مطرح شده‌اند.

تحریم‌ها نیز عامل خاص ایجادکننده تورم در اقتصاد ایران بوده‌اند. برای مثال، در مقاله‌ای که با عنوان «تورم در ایران: یک ارزیابی آماری از عوامل کلیدی» در نشریه بین‌المللی Journal of Economic Studies چاپ شده است، او به همراه دکتر یاشار تاروردی و دکتر مریم همتی به ارزیابی آماری تاثیرات عوامل عام و خاص تورم‌زا در اقتصاد ایران پرداخته است.