اعلام انتقال پایتخت به مکران؛ جیب خالی خاله خرسه برای مطلق شدن فقر!

نامش با فقر مطلق عجین شده است؛ حداقل‌های زندگی برایشان گاهی رویاست، از کفش و پوشاک بگیرد تا آب آشامیدنی سالم و حتی نان، خانه لوکس که قصه است، در کپرها و خانه‌های کاه‌گلی و در سخت‌ترین شرایط زندگی نمی‌کنند که! در مسیر مرگ تدریجی قرار دارند. شاید تا این ها و به مراتب بدتر از این ها تا چند دهه قبل برای کسی ملموس نبود، اما امروز گزندگی و نافذ بودن آن حتی از شبکه های اجتماعی فیلترشده! عبور کرده است و همگان آن را می‌بینند و جوانمردانی که به یاری آنها شتافته‌اند که محبوبیتشان  چندبرابر شده است؛ ناگفته پیداست صحبت از سیستان و بلوچستان است که دهه‌ها درگیر چنین شرایطی است؛ فقری برآمده شاید به دلیل دوری از مرکز و کوته بینی برخی حکمرانان در دو سده اخیر که مهجور بودن آنها را با بی توجهی محض دوچندان نموده اند. در این میان اعلام خبر شتاب زده انتقال احتمالی پایتخت به آن سو نیز مصائب مردمان جگرگوشه ایران را بیشتر از هم نمود؛ قیمت ملک و املاک سر به فلک کشید تا حتی آنان که دستشان به دهنشان می‌رسید تامین مسکن برایشان به رویایی ناممکن تبدیل شود.

به گزارش نماد اقتصاد، سواحل مکران در جنوب سیستان و بلوچستان در دولت حسن روحانی بود که وارد ادبیات رسانه ای کشور شد، جایی که به دنبال برجام و زنده شدن بارقه های امید برای شتاب گرفتن توسعه کشور روحانی و تیمش توسعه دریامحور و مکران را وعده دادند اما نشد، در دولت مرحوم رئیسی هم خبری نشد و اینک در دولت چهاردهم هم که انگار خبری در راه است اعلام شتاب زده احتمال انتقال پایتخت به آن سو، گرفتاری های مردمان آن دیار را چند برابر کرده است. همان طور که پیشتر در نماد اقتصاد عنوان کردیم بهتر آن بود ابتدا برای توسعه آن منطقه برنامه ریزی می کردند و اگر اقداماتشان تاثیر ملموسی در اقتصاد مردم و کشور داشت حرف انتقال پایتخت را پیش می کشیدند؛ اما پروسه 20 ساله انتقال پایتخت به یک باره محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد و این اعلام بی توجه به پیامدهای اقتصادی و جهش قیمت ها در منطقه مصداق دوستی خاله خرسه است! خاله خرسه ای که البته جیبش خالی است، گرفتار تورم بالا و ابر بحران های انرژی و محیط زیست و… است.

“مکران و دسترسی به اقیانوس”

مکران تنها منطقه اقیانوسی ایران است به همین دلیل یکی از نقاط کلیدی در طول سواحل جنوب شرق ایران به حساب می‌آید، به عبارت دیگر سرزمین مکران در جنوب بلوچستان قرار گرفته است و سواحل منطقه مکران از بلوچستان و پاکستان در غرب تا مرزهای عمان به طول ۹۰۰ کیلومتر امتداد دارد. «بندر چابهار» تنها بندر اقیانوسی ایران در این منطقه قرار دارد و سوای آن این منطقه به‌جز ذخایر نفت و گاز، قابلیت‌های کشاورزی و شیلات هم دارد پس محیطی است مناسب برای زندگی طولانی مدت.

بحران آب در تهران

نکته قابل تأمل اینجاست، «تهران» به عنوان پایتخت طی سال‌های اخیر با مشکلات جدی اعم از بحران و کمبود آب مواجه بوده است، به‌طوری‌که بر اساس گزارش‌های رسمی و داده‌های ارائه‌شده توسط وزارت نیرو و کارشناسان حوزه منابع آب، وضعیت منابع آبی تهران در سال‌های اخیر به شدت بحرانی شده است. میانگین بارش سالانه در تهران طی چند دهه گذشته حدود ۲۵ درصد کاهش یافته، این کاهش بارندگی به طور مستقیم بر حجم ذخایر سدهای اطراف تهران تأثیر منفی گذاشته است.

البته میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی در تهران به مرز بحرانی رسیده و سطح این منابع طی ۲۰ سال گذشته به‌طور میانگین حدود ۱۲ متر افت داشته و این مسئله باعث افزایش فرونشست زمین در برخی مناطق شهری شده است، همچنین از سوی دیگر حدود ۷۰ درصد از آب شرب تهران از سدهای اطراف شامل سدهای «کرج»، «لار»، «طالقان»، «ماملو» و «لتیان» تأمین می‌شود که کاهش بارندگی‌ها باعث کاهش ذخیره این سدها تا حدود ۴۰ درصد ظرفیت شده است.

بحران تأمین آب مورد نیاز پایتخت، «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور دولت چهاردهم (۱۱ دی ۱۴۰۳) را به آن واداشت که مسئله تغییر پایتخت اقتصادی به یکی از استان‌های حاشیه دریا را مطرح و اعلام کند «مشکل کمبود آب به یک منطقه در یک استان یا حتی یک استان محدود نیست و به «معضل ملی» تبدیل شده است.

همچنین او می‌گوید: یکی از دلایلی که ما را بر آن داشته است تا به موضوع تغییر پایتخت بیندیشیم، نابرابری میان منابع و مصارف در تهران است.

خطرات جدی سونامی و گسل

یکی از ویژگی‌های مثبت مکران به عنوان پایتخت یک کشور، وسعت آن است. این شهر از نظر وسعت گوی رقابت را از تهران می‌گیرد و در مقایسه با تهران که از یک سو توسط کوهستان محصور و از سوی دیگر به بیابان می‌رسد، موقعیت جغرافیایی مطلوب‌تری دارد. همچنین مکران، ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه شهری خواهد داشت.اما نکته حائز اهمیت اینجاست که خطر سونامی بالقوه‌ای در دریای عمان سواحل جنوب شرق و جنوب ایران را به وضوح تهدید می‌کند، همچنین از سوی دیگر می‌توان «گسل مکران» را از جمله گسل‌های طویل در ساحل دریای عمان در جنوب شرق ایران نام برد.

همچنین گسل مکران تنها گسلی است که در لبه فرورانش پوسته اقیانوسی به زیر پوسته قاره‌ای قرار دارد، بر همین اساس زلزله‌هایی با بزرگی بیش‌از ۸ ریشتری (۷ آذر ۱۳۲۴ وقوع زلزله ۸.۲ ریشتری) در آن رخ می‌دهد، ضمن آنکه احتمال وقوع زلزله‌ای با بزرگی ۹ ریشتری نیز در صورتی که کل طول گسل مکران در یک رویداد گسسته شود (در بدترین سناریوی ممکن) وجود دارد.

گرانی زمین و ملک

طبق گفته عده‌ای از کارشناسان اقتصادی اخبار انتقال پایتخت اقتصادی به مکران عملاً زمینه اجرایی ندارد و تنها موجب گران شدن زمین و خانه‌های این منطقه شده است.

در خصوص انتقال پایتخت به مکران، معین‌الدین سعدی نماینده پیشین چابهار در مجلس گفت: خبرهای انتقال پایتخت به مکران فقط باعث گران شدن زمین و اجاره در این منطقه شده و بدون هیچ تغییری در زندگی مردم، هزینه‌ها را برای آنان افزایش داده است.

وی ادامه داد: منطقه مکران پایین‌ترین شاخص‌های توسعه را دارد و هنوز درصد بزرگی از مردم آب لوله‌کشی ندارند، ظرفیت‌های بی‌بدیل در مکران وجود دارد اما عقب‌ماندگی‌ها به قدری زیاد است که دولت ابتدا باید در حوزه توسعه زیرساخت‌ها کاری انجام دهد و بعد مسائلی نظیر انتقال پایتخت را مطرح کند.

هر چندسال یک‌بار موضوع انتقال پایتخت مطرح می‌شود و طی این سال‌ها نام شهرهایی از جمله قزوین و سمنان هم به‌عنوان جایگزین تهران مطرح شده، اما هربار پس‌از مدتی بحث انتقال پایتخت در رأس دولت به فراموش سپرده می‌شود.با توجه به اینکه عده از کارشناسان اعلام کردند که موضوع انتقال پایتخت تنها موجب گرانی ملک و املاک در منطقه ذکر شده می‌شود.

نگرانی های زیست محیطی

این اعلام البته نگرانی های زیاد دوستداران محیط زیست را نیز در پی داشته است چرا که تجربه نشان داده است کمترین میزان توجه به پیوست های زیست محیطی در بخش عمرانی کشور می شود و مهمترین مصداق آن را می توان سدسازی عنوان کرد، اقدامی که روزگاری سند افتخار دولتمردان بود اما تیشه ای بود بر کمر محیط زیست!  همان طور که با کشاورزی آب ها زیر زمینی را مکیدند و مملکت و از جمله پایخت کنونی گرفتار رانش شده است و چه جنگل ها، تالاب ها و مراتعی که نابود شدند با توجه پروژه های عمرانی! آیا از این نظر نیز منطقه بکر سواحل مکران در مخاطره است!؟

انتهای پیام