تأثیر تیغ دو لبه مهاجرت بر توسعه اقتصادی کشور

به گزارش نماد اقتصاد، این روزها تب و تاب مهاجرت میان خانواده های ایرانی داغ است. هر جوانی که دستش به دهنش می رسد و مدرک و مهارت چشمگیری دارد، در سر سودا رفتن از کشور را دارد.
اما مهاجرت از کشور به چه میزان به توسعه اقتصادی کشور آسیب وارد می کند؟
کارشناسان معتقدند که مهاجرت بیش از حد افراد ماهر می‌تواند ظرفیت تولید یک کشور در حال توسعه را تضعیف کند.
قابل ذکر است به طور تقریبی مهاجرت هر نیروی تحصیلکرده و متخصص زیانی چهار میلیون دلاری برای کشور به همراه دارد. زمانی که یک تحصیل کرده تصمیم به مهاجرت می‌گیرد، هزینه‌ای که کشور برای پرورش او صرف کرده از بین می‌رود.
متوسط هزینه‌ای که کشور برای رشد یک نیروی انسانی متخصص متقبل می‌شود، حداقل معادل ۲ میلیون دلار است و این خسارت در صورتی که فرد تخصص قوی‌تری داشته باشد به حدود ۴ میلیون دلار نیز می‌رسد.
هر فردی که تخصص دارد، وقتی از ایران خارج می‌شود حدود ۱۵۰ میلیارد دلار از سرمایه‌ی کشور به قیمت امروز پوچ می‌شود و همین آمار نشان از خطر بزرگی دارد که پیش پای اقتصاد و جامعه‌ی ایران است.
به این ترتیب اگر بخواهیم ارزش اقتصادی این افراد را محاسبه کنیم باید بگوییم در هر سال میلیاردها دلار از سرمایه‌های کشور از ایران خارج می‌شوند که باید با اصلاح ساختار و بهبود وضعیت اقتصادی، این شرایط را تغییر دهیم .
مهاجرین ایرانی با دستان خالی از کشور خارج نمی‌شوند. بسیاری از این افراد بخش خصوصی کشور را تشکیل می‌دهند و وقتی تصمیم به خروج از کشور می‌گیرند به این معنی است که سرمایه قابل توجهی هم از اقتصاد ایران خارج می‌شود.
دومین مسئله این که وقتی بخش خصوصی تعطیل و کارآفرینان از ایران خارج می‌شوند، قاعدتا زیرمجموعه‌های آن‌ها نیز بیکار می شوند. از سوی دیگر بسیاری از این افراد به همراه خانواده و کودکان خود مهاجرت می‌کنند.
در حال حاضر به نظر می رسد مسئولان نگاه ویژه ای برای خروج از این شرایط ندارند و اقدام مثبتی برای تغییر ساختار‌ها و اوضاع موجود اقتصادی نمی‌کنند تا مانع از خروج نخبگان و سرمایه‌های مالی و انسانی شوند.

چند راهکار برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان و جوانان

برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان و جوانان، دولت می‌تواند از راهکارهای مختلفی استفاده کند که برای رسیدن به این هدف‌ها، نیاز به هماهنگی و همکاری بین بخش‌های مختلف دولت و جامعه است؛ برخی از این راهکار‌ها عبارتند از:
ارتقای شرایط اقتصادی: بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب، می‌تواند از مهاجرت جوانان و فارغ‌التحصیلان جلوگیری کند.
اصلاح سیاست‌های آموزشی: اصلاح و بهبود سیاست‌های آموزشی و ارتقای کیفیت آموزش در کلیه مراحل تحصیلی، می‌تواند باعث جذب دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان در داخل کشور شود.
ارتقای فرهنگ و ارزش‌های اجتماعی: ارتقای فرهنگ و ارزش‌های اجتماعی و تربیت جامعه‌ای پویا و پیشرفته، می‌تواند از پدیده مهاجرت جوانان جلوگیری کند.
ارائه زیرساخت‌های مناسب: ارائه زیرساخت‌های مناسب در زمینه‌های مختلف مانند فناوری، ارتباطات و حمل و نقل، می‌تواند باعث جذب سرمایه‌گذاران و ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب شود.
ایجاد توسعه منطقه‌ای: توسعه منطقه‌ای و توسعه شهرنشینی در مناطق کمتر توسعه‌یافته، می‌تواند فرصت‌های شغلی و اقتصادی جدیدی ایجاد کند و از مهاجرت جوانان جلوگیری کند.

یگانه بختیاری