گزارش مرکز آمار از شاخص‌های بازار کار در فصل بهار؛
اولین تصویر رسمی از وضعیت بیکاری ایرانیان در سال 1403
به گزارش نماد اقتصاد، بازار کار یکی از اجزای کلیدی اقتصاد است و رصد تغییرات آن برای سیاست‌گذاران اهمیت بالایی دارد. مرکز آمار در تازه‌ترین گزارش خود، اطلاعات مربوط به شاخص‌های اصلی این بازار مثل نرخ مشارکت، نرخ بیکاری و نسبت اشتغال را برای بهار 1403 اعلام کرده است. این ارقام، اولین آمارهای رسمی از وضعیت اشتغال در کشور در سال 1403 است.
بر اساس این گزارش، نرخ مشارکت در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته تغییری نکرده است. در مقابل، نرخ بیکاری کاهش و نسبت اشتغال افزایش یافته است. بنابراین در یک نگاه کلی، به نظر می‌رسد وضعیت اشتغال در کشور بهبود یافته است.
بی‌تفاوتی نرخ مشارکت اقتصادی به سال جدید
نرخ مشارکت اقتصادی نشان می‌دهد که چند درصد از افراد در سن اشتغال (15 ساله و بالاتر) در بازار کار فعال هستند و مشارکت دارند. منظور از «فعال بودن در بازار کار» این است که افراد چه به صورت شاغل و چه به صورت بیکار در بازار کار حضور داشته باشند. بنابراین، جمعیت فعال، مجموع جمعیت افراد شاغل و بیکار است. بیکار نیز تنها به افرادی اطلاق می‌شود که یا در جستجوی کار هستند یا تمایل به کار کردن دارند. بنابراین، افرادی که کار ندارند، اما در جستجوی شغل هم نیستند، جزء بیکاران حساب نمی‌شوند.
مرکز آمار اعلام کرده است که در بهار امسال، 26 میلیون و 820 هزار و 166 نفر در بازار کار مشارکت داشته‌اند. بر این اساس، نرخ مشارکت بهار امسال 41.2 درصد برآورد شده است. این نرخ نسبت به بهار سال گذشته تغییر نکرده، چون جمعیت فعال تنها حدود 350 هزار نفر بیشتر شده و تاثیری روی نرخ مشارکت نگذاشته است.
بنابراین، در سه ماه نخست امسال، از هر 100 نفری که در سن اشتغال هستند، 41 نفر به صورت فعال در بازار کار مشارکت دارند. نرخ مشارکت کاهش نیافته، اما همچنان در سطح 41 درصد باقی مانده است که نشان می‌دهد هنوز بیش از نصف جمعیتی که در سن کار و اشتغال قرار دارند حتی به بازار کار ورود نکرده‌اند.
اُفت نرخ بیکاری و افزایش نسبت اشتغال
بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که همزمان با ثابت ماندن نرخ مشارکت، نرخ بیکاری کاهش یافته است. به بیان دقیق‌تر، در بهار سال گذشته این نرخ 8.2 درصد بود، اما در بهار امسال به 7.7 درصد رسیده است. به عبارت دیگر، از هر 100 نفری که در بازار کار به صورت فعال مشارکت دارند، هفت نفر در بهار امسال بیکار بودند، در حالی که در بهار سال قبل، هشت نفر بیکار از این تعداد وجود داشت.
به لحاظ جمعیتی نیز تعداد بیکاران در سه ماهه نخست امسال تقریبا 89 هزار نفر کمتر شده و به 20 میلیون و 740 هزار نفر به صورت تقریبی رسیده است. ثابت ماندن نرخ مشارکت در کنار کاهش نرخ بیکاری این احتمال را مطرح می‌کند که تعدادی از بیکاران در بهار سال قبل به جمع شاغلان پیوسته باشند؛ چراکه اُفت نرخ بیکاری ناشی از کاهش نرخ مشارکت نبود؛ صحت این احتمال را افزایش نسبت اشتغال تشدید می‌کند.
طبق داده‌های مرکز آمار، نسبت اشتغال از 37.8 درصد در بهار سال گذشته به 38 درصد در بهار امسال رسیده است. این نسبت نشان می‌دهد که از کل افراد در سن اشتغال، چند نفر شغل دارند. بنابراین، در بهار امسال از هر 100 نفری که در سن اشتغال بودند، 38 نفر شاغل بودند. به لحاظ جمعیتی نیز تعداد شاغلان 439 هزار نفر نسبت به بهار سال قبل بیشتر شده و تقریبا به 24 میلیون و 745 هزار نفر رسیده است.
با این که وضعیت نسبت اشتغال بهبود یافته و به جمعیت شاغلان اضافه شده است، اما همچنان کمتر از نصف افراد در سن کار، شاغل هستند و این نسبت تا وضعیت مطلوب هنوز فاصله دارد. در مجموع می‌توان گفت که با توجه به داده‌های مرکز آمار ایران، وضعیت بازار کار در بهار امسال نسبت به بهار 1402 از لحاظ نرخ بیکاری و نسبت اشتغال بهبود یافته است.
